Sauna od stuleci stanowi integralną część fińskiego życia i narodowej tożsamości. To nie tylko sposób na ogrzanie się w surowym, północnym klimacie, ale także rytuał łączący ludzi, wspierający oczyszczenie organizmu z toksyn oraz zapewniający relaks ciała i ducha. Finlandia, licząca ponad 5 milionów mieszkańców, może poszczycić się około 3 milionami saun. Ta imponująca liczba najlepiej obrazuje, jak głęboko zakorzeniona jest kultura saunowania w tym kraju. Unikalny charakter fińskiego saunowania oraz jego wielowiekowe znaczenie dla tożsamości narodowej potwierdza też fakt, że w 2020 roku tradycja fińskiej sauny została wpisana na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Poznaj historię fińskiej sauny i sprawdź, w czym tkwi sekret tej niezwykłej tradycji.
Sauna jako część fińskiej tożsamości narodowej
Tradycja saunowania w Finlandii sięga czasów, gdy Skandynawia była jeszcze dzikim, nieujarzmionym obszarem. Pierwotne sauny przypominały ziemianki, których zadaniem było ogrzanie i oczyszczenie ciała. Najstarsze sauny dymne nie miały kominów – dym unosił się wewnątrz, tworząc w pomieszczeniu specyficzny aromat. Podczas rytuału korzystano z gałązek brzozy, którymi smagano ciało, poprawiając krążenie i uwalniając charakterystyczny, żywiczny zapach.
W kolejnych stuleciach tradycyjne sauny fińskie budowano już z drewna, najczęściej w pobliżu jezior lub w okolicach lodowych przerębli. Po seansie można było natychmiast zanurzyć się w zimnej wodzie, co hartowało organizm, wzmacniało odporność i poprawiało krążenie.
Od saun dymnych do miejskich SPA – ewolucja fińskiej sauny
W miarę upływu czasu sauny uległy przekształceniu, dopasowując się do zmieniających się warunków życia. Choć dawniej sauny dymne były powszechne, dziś coraz częściej spotyka się nowoczesne, ogrzewane elektrycznie sauny z kominem i wydajną wentylacją. We współczesnej Finlandii, nawet w sercu zurbanizowanych Helsinek, można skorzystać z saun publicznych, takich jak Kotiharju. Łączą one dawne tradycje z nowoczesnymi udogodnieniami, umożliwiając zarówno mieszkańcom, jak i turystom doświadczenie fińskiego dziedzictwa.
Fenomen fińskiej sauny
Fińskie podejście do saunowania wynika z surowego, nordyckiego klimatu, który ukształtował potrzebę wzmocnienia organizmu i oczyszczenia umysłu. Sauna stała się symbolem wewnętrznej siły (sisu) oraz naturalnym sposobem na poprawę kondycji psychofizycznej.
Sauna to część życia, miejsce międzypokoleniowych spotkań i wymiany doświadczeń, dlatego mieszkańcy Finlandii już od najmłodszych lat uczą się z niej korzystać. Większość Finów posiada własną saunę w swoim domu lub najbliższym otoczeniu. Warto jednak wiedzieć, że sauna jest zarówno elementem życia prywatnego, jak i publicznego. Co ciekawe, wiele firm i instytucji publicznych posiada własne sauny, w których spotykają się pracownicy oraz goście. W niektórych przedsiębiorstwach czy budynkach rządowych to miejsce nieformalnych rozmów, które sprzyja budowaniu relacji biznesowych i zaufania.
Zasady saunowania w Finlandii. Kilka ciekawostek
Fińskie saunowanie rządzi się swoimi prawami. Co zrobić, aby w pełni doświadczyć dobrodziejstw tego rytuału?
- W tradycyjnej fińskiej saunie nie musisz mieć stroju kąpielowego. Wśród Finów nagość jest w pełni respektowana i nie stanowi powodu do wstydu. To, co dla niektórych przybyszów z zagranicy mogłoby być faux pas, w Finlandii jest czymś naturalnym.
- Zabierz ze sobą ręcznik. Rozłożenie go na ławach pozwoli uniknąć poparzenia i zapewni maksymalną wygodę podczas sesji saunowej.
- Podczas saunowania zadbaj o löyly. Polewanie rozgrzanych kamieni wodą wytworzy parę o zbawiennym działaniu, czyniąc sesję saunową niezapomnianym doświadczeniem.
- Koniecznie skorzystaj z witek! Smaganie ciała gałązkami brzozowymi poprawia krążenie i stymuluje przepływ limfy.
- Po wyjściu z sauny zanurz ciało w zimnej wodzie np. w balii. Połączenie saunowania i morsowania doskonale hartuje organizm.
- Saunuj systematycznie! Regularne korzystanie z sauny fińskiej aktywizuje krążenie i oczyszcza organizm z toksyn. Wysoka temperatura pomaga w rozluźnieniu mięśni i łagodzeniu bólu, a także wspiera regenerację po wysiłku fizycznym. Sauna może również wzmacniać układ odpornościowy, a dodatkowo poprawiać stan skóry.
Fińska kultura saunowania na świecie
Ta tradycja, zakorzeniona w narodowej tożsamości, z czasem rozprzestrzeniła się na inne kraje. Coraz więcej ludzi na całym świecie docenia fińską sztukę saunowania, a elementy rytuału, takie jak gałązki brzozy czy zanurzanie się w zimnej wodzie po seansie zyskują popularność także poza Skandynawią. Warto jednak wiedzieć, że wiele krajów, na wzór Finlandii, wytworzyło własną kulturę saunowania.
Podsumowanie
Fińska sauna to coś więcej niż tylko relaks w wysokiej temperaturze. To głęboko zakorzeniony rytuał, który oczyszcza ciało i umysł, łagodzi stres, wzmacnia organizm oraz zbliża ludzi do siebie. Od prymitywnych ziemianek po nowoczesne miejskie SPA – fińska sauna przez wieki ewoluowała, pozostając jednak wierna swoim korzeniom i wartościom. W Finlandii, kraju jezior, lasów i Morza Bałtyckiego, sauna jest nieodłącznym elementem codziennego życia. Jej magia inspiruje coraz więcej osób na całym świecie do odkrywania dobrodziejstw tego nordyckiego zwyczaju.
